Dat concludeert de financiële toezichthouder AFM na onderzoek bij de vier grootste accountantskantoren KPMG, Ernst & Young, Deloitte en PricewaterhouseCoopers (PwC). De AFM heeft controledossiers van 46 ondernemingen over het boekjaar 2008 doorgelicht.

Steven Maijoor, de AFM-directeur die toezicht houdt op het werk van openbare accountants, spreekt van ’ernstige bevindingen’. De accountantscontrole speelt een grote rol in het vertrouwen van beleggers in financiële informatie. ’Op dat punt lopen we risico’s’, aldus Maijoor.

Externe accountants worden ingehuurd door de onderneming. Ze beoordelen of de beweringen van de onderneming in het jaarverslag kloppen. Omdat veel financiële informatie is gebaseerd op inschattingen en subjectieve waarderingen, hechten beleggers en financiers grote waarde aan een onafhankelijk oordeel van accountants. Volgens de AFM nemen de onderzochte accountants te makkelijk de gegevens van hun opdrachtgever over.

Gebreken bij accountantscontroles "breed en systematisch"

Een jaar geleden al kregen accountants van financiële instellingen zware kritiek van de AFM. Nu heeft de toezichthouder zich geconcentreerd op bedrijfssectoren waar de kredietcrisis hard heeft toegeslagen, zoals de bouw en de autobranche. Hoewel de kantoren nu meer "bereidheid" zouden tonen om hun kwaliteit te verbeteren, aldus de AFM, blijkt nu dat de gebreken bij accountantscontroles "breed en systematisch" voorkomen.

Geen namen

De toezichthouder kan wegens haar "geheimhoudingsplicht" geen namen noemen van falende accountants, zelfs niet aan de bedrijven van wie zij dossiers heeft onderzocht. De AFM roept wel de Raden van Commissarissen op hier zelf in te duiken, en de onderzoeksbevindingen bij de eigen accountant op te vragen.

De toezichthouder is van plan om "formele handhavingsmaatregelen" te nemen tegen de vier onderzochte kantoren, zoals boetes. Ook is de AFM van plan "een of meer" tuchtklachten in te dienen bij de rechter tegen "een of meer" externe accountants.

Onterechte goedkeurende accountantsverklaring

De kritiek spitst zich met name toe op het gebrek aan een "professioneel-kritische instelling". Daardoor bestaat de "kans", aldus de AFM, "dat fouten in de jaarrekening niet worden ontdekt en de goedkeurende accountantsverklaring onterecht wordt afgegeven".

In 29 van de 46 onderzochte controledossiers blijkt dat de accountants hun eigen kwaliteitsnormen verzaken. Ze doen bijvoorbeeld te weinig zelfstandig onderzoek naar de waardering van financiële activa en de post "onderhanden werk". Dat geldt ook voor de balansposten voor onroerend goed en auto’s.

Fraude

Bovendien doen accountants te weinig moeite om vast te stellen of er fraude is gepleegd, of dat andere wet- en regelgeving is overtreden. Ook gaat de accountant teveel af op beweringen van zijn klant over de werkelijk behaalde omzet en over de levensvatbaarheid van het bedrijf.

De kantoren accepteren volgens de AFM te makkelijk dat hun medewerkers gebrekkige controles afleveren. Ook treden ze "onvoldoende" op tegen medewerkers die de regels overtreden.

Copyright (c) 2010 Het Financiële Dagblad

Bron: 1 september 2010, 12:00 uur | FD.nl